Alle Communicatiebureaus in Castricum, Noord-Holland

Gemeente Castricum

Castricum is een dorp en gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland.

De gemeente maakt deel uit van samenwerkingsregio Kennemerland en beschikt over het spoorwegstation Castricum.

Geschiedenis

Castricum wordt in de 10e eeuw pas voor het eerst genoemd maar uit archeologische opgravingen blijkt dat het gebied in de Romeinse tijd en vanaf de vroege middeleeuwen (continu) bewoond was. Castricum (de latere kerkbuurt) was één van de kernen die in het gebied in de 10e of 11e eeuw ontstond. Ten noorden van de kern van Castricum lag toen Bakkum. In de loop van de tijd ontstonden er meerdere buurtschappen (zie hieronder). Bij de kern van Castricum werd in de 11e eeuw een kerk neergezet. Tegenwoordig de Nederlands Hervormde Kerk, de Dorpskerk.

Ten noorden van Castricum ontstonden de buurtschappen Duinzijde, Kleibroek en Noord-End. In het oosten ontstonden Oosterbuurt en Heemstee. Tussen Duinzijde en Bakkum ontstond ook nog het plaatsje Schulpstet. Deze plaats was ontstaan rondom de los- en- laadplek van schelpen voor de kalkovens en- branderijen. Tussen Noord-End en Oosterbuurt ontstond er een eigen buurtje rondom een molen en dijk, deze wordt de Molendijk genoemd. Castricum (kerkbuurt) heeft altijd als hoofdplaats gefungeerd van de kleinere plaatsen.

Bakkum was lang een eigen plaats, en dat lang ook als onderdeel van huize Egmond, in 1613 ging het gebied over aan de heer Johan van Oldenbarneveldt. Zo werd Bakkum een vrije heerlijkheid. De heer Nicolaas Geelvinck koopt in 1749 als ambachtsheer van Castricum deze heerlijkheid op. Sindsdien zijn Castricum en Bakkum aan elkaar gekoppeld. Tijdens de Tweede Coalitieoorlog was Castricum een slagveld tussen de Britten en Russen aan de ene en de Fransen en de Hollanders aan de andere kant. De Slag bij Castricum vond plaats op 6 oktober 1799.

In de loop van de 20e eeuw zette zich de groei in van Castricum. Het slokte al vrij snel Duinzijde en Kleibroek op, deze plaatsen verdwenen dan ook snel als eigen plaatsduiding. Later, om de groei van de Randstad op te vangen, groeide Castricum nog sneller. Zo werden ook de Schulpstet, Molendijk, Noord-End en deels Oosterbuurt opgeslokt.

Ook Bakkum ligt sinds het einde van de 20e eeuw vast aan het dorp Castricum maar, anders dan de andere plaatsjes, wordt het nog als apart dorp gezien. Oosterbuurt, Schulpstet, Molendijk en Noord-End worden vaak nog wel geduid als buurtschap. Noord-End en Molendijk liggen in de nieuwbouw van Castricum-Oost. Schulpstet ligt ingeklemd tussen Bakkum en Castricum. Het noordelijke deel van Oosterbuurt is ook onderdeel van de nieuwbouw van Castricum maar het zuidelijke deel wordt als buitengebied gezien. De oorspronkelijke bewoning van voor de groei van Castricum is behouden gebleven. Vanaf dit deel van Oosterbuurt loopt ook de straat de Heemstederweg (ook wel kortweg Heemstede) de gemeente Heemskerk binnen. Net voorbij Oosterbuurt is de buurtschap Heemstee nog zichtbaar.

Zustergemeente

Castricum had een zustergemeente: Balatonfüred in Hongarije. Deze stedenband heeft 22 jaar bestaan, maar is in mei 2011 verbroken. Als herinnering aan de opgeheven stedenband met de Hongaarse gemeente, staat er bij de rotonde Kleibroek/Beatrixstraat de zogenaamde Balatonfüred-bank. De Balatonfüred-sofa is mede mogelijk gemaakt door de opgeheven Stichting Jumelage Castricum-Balatonfüred. Mozaïekkunstenares Judith Lang heeft de sofa ontworpen en samen met vele vrijwilligers voorzien van mozaïekwerk in Hongaarse stijl.

Oorsprong en betekenis van de plaatsnaam

Over de oorsprong van de plaatsnaam doen verschillende versies de ronde. Zo zou het mogelijk worden geacht dat de naam "Castricum" afkomstig is van het Latijnse Castor, hetgeen 'bever' betekent, maar de meesten achten de kans klein dat deze betekenis overleefd zou hebben. Dit mede omdat in de 17e eeuw deze betekenis al de ronde doet maar dan verwijzend naar het feit dat de betekenis niet Latijns maar Grieks is, de Griekse benamingen voor 'bever' en 'wijk'. Zaanlants Arkardia uit 1658 spreekt over de plaats als een huis ter verering van een Griekse Castor.

Een andere bekende bewering is dat de naam 'Castricum' afkomstig is van de Latijnse woorden 'castri locus', wat 'legerplaats' zou betekenen, en dan met name een Romeinse legerplaats. Maar de locatie van Castricum was in de Romeinse tijd ver buiten de grenzen van het rijk en er is nooit een permanent Romeins legerkamp (Latijn castra) geweest. Toch is de kans er dat de Latijnse afleiding toch kan kloppen maar dan wel van veel later in de tijd. Naast een legerplaats zou het ook kunnen duiden op een algemene 'kamp'. Omdat de vaste bewoning van de plaats pas in de 13e eeuw is vastgesteld door de archeologische bevindingen en de eerste vermelding van de plaats stamt uit de 10e eeuw wordt niet onmogelijk wordt geacht dat er voordat er van vaste bewoning sprake was dat het gebied waarin de plaats is gelegen als een kampplek, eventueel zelfs voor een leger werd gebruikt.

Verder zou de benaming wel eens afgeleid zijn van de persoonsnaam 'Karst(en)'. De benaming zou een logisch gevolg kunnen zijn van het opkomen van de Hollanders, Christelijke Friezen en Franken, in dit gebied, het gebied van Egmond, ligt ook niet al te ver van deze plaats af. Karst of Karsten is een veel gebruikte Christelijke naam die door Franken destijds afgeleid is van een Gallo-Romaanse naam. Karst(en) is dan ook al terug te vinden in de 10e eeuw als een gebruikte persoonsnaam in de betreffende regio, zoals onder meer terug te vinden is in Plaatsnamen in Noord-Holland en het werk van Dick Blok.