Alle schoorsteenwerk- en schoorsteenbouwbedrijven in Nederland

Schoorsteenbouw

Oorspronkelijk werden vuren binnenshuis gestookt waarbij de rook via verschillende kleine gaten in het dak de hut verliet. De eerste schoorstenen werden waarschijnlijk als volgt ontworpen: het dak werd uitgerust met een grotere opening om de rook door te laten.

Vroeger werd het vuur in het midden van het huis gestookt zodat de ganse ruimte van een optimale hoeveelheid warmte kon genieten. Later werd het vuur aan een muur geplaatst waarbij de schoorsteen een horizontale opening was. Men ontdekte echter snel dat rook hierdoor niet optimaal weg raakte uit de omgeving.

Men ontwikkelde de schouw, die de rookgassen opving en afvoerde. Hieruit ontstond de schoorsteen zoals we ze nu kennen; de werking berust op twee principes. Het ene is dat warme lucht lichter is dan koude. Door boven het vuur een verticale kolom te plaatsen stijgt de opgewarmde lucht snel waarbij de rook zelf meegezogen wordt. Dit noemt men 'trek'. Het andere principe is dat als er wind over de schoorsteen waait, deze lucht aanzuigt volgens het principe van Bernoulli en de wet van Bernoulli.

De hoogste schoorsteen van de wereld is die van de Elektriciteitscentrale GRES-2 in Ekibastuz, Kazachstan.

Fabrieksschoorsteen

Een fabrieksschoorsteen is een, meestal zeer hoge, schoorsteen van een fabriek. De hoogte van een fabrieksschoorsteen kan variëren van een tiental tot meer dan honderd meter.

De grote hoogte kan twee doelen dienen:

Door de grote hoogte bestaat er een luchtdrukverschil tussen beneden- en bovenzijde, waardoor een goede trek van de schoorsteen ontstaat.
• Door de grote hoogte worden de schadelijke stoffen die in de rookgassen aanwezig zijn over een groter gebied verspreid, het zogenaamde uitwaaigebied.

De fabrieksschoorsteen werd vooral veel toegepast in het tijdperk van de stoommachine, toen de verbranding van steenkool met de ontwikkeling van roet en schadelijke gassen zoals zwaveldioxide gepaard ging. Vanwege de temperatuur en het agressieve milieu dat door de rookgassen werd veroorzaakt moest een fabrieksschoorsteen aan hoge eisen voldoen en was schoorsteenmetselen een gespecialiseerd vak. De binnenbekleding moest uit vuurvaste materialen bestaan die zorgvuldig gemetseld waren.

De fabrieksschoorsteen was een icoon van de industriële revolutie. Vele prospectussen van bedrijven toonden dan ook vol trots hun fabriekscomplexen met vele rokende schoorstenen. Niet-rokende schoorstenen betekende doorgaans crisis en werkloosheid.

Met de komst van aardolie en aardgas als brandstof verdwenen de steenkoolgestookte ketelhuizen en verloren de meeste fabrieksschoorstenen hun functie. De meeste werden gesloopt en enkele exemplaren werden geklasseerd als monument.

In gebruik zijnde zeer hoge schoorstenen (tot meer dan 300 meter) treft men tegenwoordig vooral nog aan bij elektriciteitscentrales.